Haldun Dormen: Türk Tiyatrosunun Efsanevi İsimlerinden Biri
Haldun Dormen: Türk Tiyatrosunun Efsanevi İsimlerinden Biri
Haldun Dormen, 1928 yılında Mersin'de doğmuş ve Türk tiyatrosuna damgasını vurmuş bir sanatçıdır. Tiyatro kariyerine genç yaşta başlamış, birçok önemli projeye imza atmıştır. Eğitim hayatı ve kariyeri boyunca pek çok ödül kazanmış, Türk sahnesinin unutulmaz isimlerinden biri olmuştur.
Haldun Dormen, 5 Nisan 1928'de Mersin'de dünyaya geldi. Ailesi, İstanbul'a taşındıktan sonra Dormen, Galatasaray Lisesi'nde sahneye ilk adımını attı. Ortaokul yıllarında Demirbank oyununda yirmi beş kuruş rolüyle sahneye çıktı. Lise eğitimini Robert Kolej'de tamamladıktan sonra, tiyatro eğitimini ABD'de Yale Üniversitesi'nde aldı ve yüksek lisans derecesiyle mezun oldu.
Erken Kariyeri ve Tiyatroya Katkıları
Dormen, Amerika Birleşik Devletleri'nde iki yıl boyunca çeşitli tiyatrolarda oyunculuk ve yönetmenlik yaptı. Hollywood'da Pasadena Playhouse'da dört oyunda yer aldı. İstanbul'a döndüğünde, Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne'ye katıldı ve burada Cinayet Var adlı oyundaki dedektif rolüyle Türk seyircisiyle buluştu. Bu dönemde, Beyoğlu'nda 60 kişilik cep tiyatrosunu açarak gençlerle birlikte sahne çalışmalarına devam etti.
22 Ağustos 1955 gecesi, Süreyya sinemasında Dormen Tiyatrosu'nun ilk oyununu sahneledi. 1957'de Papaz Kaçtı komedisi ile Dormen Tiyatrosu'nu kurdu. Erol Günaydın, Altan Erbulak gibi birçok sanatçıyı yetiştirdi. Tiyatro topluluğu, 1957-1972 yılları arasında en parlak dönemini yaşadı.
Önemli Eserleri ve Başarıları
1961'de Türkiye'deki ilk Batılı anlamdaki müzikal olan Sokak Kızı İrma'yı sahneye koydu. Gülriz Sururi, bu oyundaki İrma rolüyle adını duyurdu. 1962'de Beyoğlu'ndaki tarihi Ses Tiyatrosu'na geçerek burada on yıl boyunca çalışmalarını sürdürdü. Oynadığı oyunlar arasında Bit Yeniği ve Şahane Züğürtler gibi önemli eserler yer aldı.
Dormen, Bozuk Düzen ve Güzel Bir Gün İçin adlı iki film yönetti. Bu filmler, 1966 ve 1967 yıllarında Altın Portakal Film Festivali'nde yedi ödül kazandı. Ancak gişede beklenen başarıyı elde edemedi. 1972'de tiyatrosunu kapatmak zorunda kaldı ve televizyon, yazarlık ve hocalık alanlarına yöneldi.
Televizyon ve Yazarlık Kariyeri
Dormen, televizyon programlarıyla da tanınmaya başladı. Unutulanlar, Anılarla Söyleşi gibi programlarla izleyici karşısına çıktı. Milliyet gazetesinde Çeşitlemeler adlı köşesiyle gazetecilik yapmaya başladı. Bu yazılarını sekiz yıl boyunca sürdürdü. 1981'de Egemen Bostancı ile tanıştı ve Hisseli Harikalar Kumpanyası gibi müzikalleri yazıp yönetti.
1984'te ikinci Dormen Tiyatrosunu yeniden kurdu. İstanbul Şehir Tiyatrolarında Lüküs Hayat'ı sahneye koyarak büyük bir başarı elde etti. 2002 yılında ekonomik nedenlerle tiyatrosunu kapatmış olsa da, oyunculuk ve yönetmenlik kariyerine devam etti. Haldun Dormen, yaşamı boyunca iki yüz ellinin üzerinde ödül kazanmış ve İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarında dersler vermiştir.
Son Dönemleri ve Ödülleri
Dormen, Hacettepe Üniversitesi tarafından Onursal Bilim Doktoru unvanıyla ödüllendirilmiştir. 1998 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Devlet Sanatçısı unvanını almıştır. Dördü otobiyografik olmak üzere beş kitap ve on iki oyun yazmıştır. Kantocu adlı eseri, Cumhuriyetin kuruluş yıllarında kadın sahne sanatçılarının yaşadıklarına ışık tutmuştur.
Haldun Dormen, 1959 yılında halkla ilişkiler alanında tanınan Betül Mardin ile evlenmiş ve bu evliliğinden Ömer adında bir oğlu olmuştur. Sanat hayatı boyunca Türk tiyatrosuna yaptığı katkılarla anılmaya devam etmektedir.